“မရ,ရတဲ့နည္းနဲ႔ ကန္႔ကြက္သြားမွာပါ”

KNDG ၏ တာဝန္ခံ ကိုေအာင္ဝါႏွင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္

ခ်င္းမုိင္(မဇိၥ်မ) ။       ။ ကခ်င္လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကြန္ယြက္အဖြဲ႔ KDNG ၏ တာဝန္ခံ ကိုေအာင္ဝါက ျမစ္ဆံုဆည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအားလံုး ပူးေပါင္းကာ ကန္႔ကြက္သြားရန္ တိုက္တြန္းလိုက္ၿပီး KDNG အေနျဖင့္လည္း မျဖစ္ျဖစ္သည့္နည္းျဖင့္ ကန္႔ကြက္သြားရန္ရွိေၾကာင္း မဇၩိမကိုေျပာသည္။

ကိုေအာင္ဝါက ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ လူတန္းစားမ်ဳိးစံု အတတ္ပညာရွင္မ်ား၊ အႏုပညာရွင္မ်ား၊ စာေပပညာရွင္မ်ား
အသီးသီးက ဧရာဝတီ ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္းႀကီးကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ကန္႔ကြက္လာသည့္ အေပၚမ်ားစြာ အားရ ေက်နပ္မိေၾကာင္းလည္း ေျပာခဲ့ေသးသည္။

ကခ်င္လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကြန္ယြက္အဖြဲ႔သည္ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္က စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး Damming The Arrawaddy ႏွင့္
Reisting the Flood စသည့္ အစီရင္ခံစာမ်ားကုိ ထုတ္ေဝခဲ့ကာ ကခ်င္ျပည္သူလူထံမွ စီမံကိန္း ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း လက္မွတ္မ်ား စုေဆာင္း၍ ယခင္ အာဏာရ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊႏွင့္ တ႐ုတ္ အစိုးရထံ ကန္႔ကြက္စာမ်ား
ေပးပုိ႔ျခင္း၊ ျမစ္ဆံုေရကာတာ ကန႔္ကြက္သည့္ လႈံ႕ေဆာ္စာတမ္းမ်ားကုိ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕အတြင္း ျဖန္႔ေဝျခင္း စသည့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖင့္ ကန္႔ကြက္ခဲ့သည္။

ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရး အုပ္စုမ်ား၏ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဝဖန္မႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆုိင္ေနရေသာ ဧရာဝတီ ျမစ္ေပၚရွိ ျမစ္ဆံုဆည္ စီမံကိန္းအား ပန္းခ်ီဆရာ တဦးက စိတ္ကူးစိတ္သန္းျဖင့္ ေရးဆြဲပံုေဖာ္ ထားျခင္းျဖစ္သည္။

လက္ရွိျမစ္ဆံုေရကာတာ ေဆာက္လုပ္မႈ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္မႈ၏ ေကာင္းက်ဳိး၊ ဆိုးက်ဳိးမ်ားႏွင့္ ဆည္တည္ေဆာက္မႈအေပၚ သူ၏အျမင္ကို မဇိၥ်မ သတင္းေထာက္ ဖနိဒါက ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ထားသည္။

ျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္း လုပ္ငန္းေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ အေကာက္အထည္ေဖာ္ေနတာကို ေတြ႔ေနရလဲ။

"အခုေတာ့ ေလ့လာ စမ္းသပ္တဲ့ အဆင့္ေတာ့ ၿပီးသြားၿပီ။ အခုေလာေလာဆယ္ အလုပ္သမားေတြေနဖုိ႔ အေဆာက္ အအံုေတြ ဆက္ေဆာက္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ့္ ေနရာေတြလည္း အဆင္သင့္ လုပ္ထားတဲ့ ပံုစံမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနတာက လမ္းေတြ၊ ဧရာဝတီျမစ္ အေရွ႕ဘက္ တန္ဖရဲ
ေအာက္ဘက္ က်ိန္ခရန္ေက်းရြာ အနားမွာ ျမစ္ကူးတံတား၊ ဗလမင္းထင္ တံတားထက္ၾကီးတဲ့ တံတား တည္ေဆာက္
ေနတယ္။ တုိင္ေတြေတာ့ တည္ေဆာက္ေနၿပီ။ တံတားက ပစၥည္းေတြက ရွိေနၿပီ၊ ဒီပြင့္လင္းရာသီမွာ ျပန္စမယ္ ထင္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဝုိင္းေမာ္ဘက္ကေန ဆဒံုး၊ ကန္ပုိင္တီ၊ ဝါးေရွာင္ဘက္ကေန တုိက္႐ိုက္သြားမယ့္ လမ္းေတြေဖာက္ေနတယ္။”

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက အလုပ္သမားေတြေကာ ျပန္သြားၾကၿပီလား။

“တ႐ုတ္ အလုပ္သမားေတြက ဒီဇြန္လ ေနာက္ပုိင္း သူတုိ႔ ျပန္တာ မ်ားတယ္။ ဧရာဝတီျမစ္ အေနာက္ဘက္ အလုပ္သမားေတြေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ ျပန္ကုန္ၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ဧရာဝတီျမစ္ရဲ႕ အေရွ႕ဘက္မွာေတာ့ သူတုိ႔ အလုပ္လုပ္ေနတုန္းပဲ။ အလုပ္သမားေတြလည္း ရွိေနတုန္းပဲ။ ဘယ္ေလာက္ဆုိတာ မခန္႔မွန္းတတ္ဘူး။”

KDNG ဝဘ္ဆုိဒ္မွာ ဒီစီမံကိန္း လုပ္ေဆာင္ေနမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဓါတ္ပံုေတြ တင္ျပထားတာေတြ႔ရ
တယ္။ အဲဒီဓါတ္ပံုေတြ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ဘယ္လိုရယူခဲ့လဲ။

“ဒီလုိ ဓါတ္ပံုေတြ၊ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြ ရဖုိ႔ အဆက္အသြယ္နဲ႔ လုပ္ရတယ္ဆုိေတာ့ ခက္ခဲေတာ့ အရမ္း ခက္ခဲတယ္။ အဲဒီ စီမံကိန္းေနရာေတြ၊ အခု ေျပာင္းေရႊ႕ခံရတဲ့ ရြာေတြမွာ လူသစ္ေတြ ဝင္ထြက္သြားလာလုိ႔ မရဘူး။”

စီမံကိန္းေၾကာင့္ ေျပာင္းေရႊ႔ခံရတဲ့ ေဒသခံေတြကေရာဘယ္လုိ လုပ္ငန္းမ်ဳိးေတြ လုပ္ေနၾကၿပီလဲ။
ေျပာင္းေရႊ႕ သြားတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြ လက္ရွိ လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး အေျခအေနေတြ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

“ဒီစီမံကိန္း အနီးတဝုိက္က ေဒသခံေတြ ၿခံလုပ္ငန္းနဲ႔ လယ္ယာ လုပ္ငန္းပဲ လုပ္တယ္ေလ။ ဒါေတြေတာင္ ဒါေတြကုိ သိမ္းယူလုိက္တယ္ ဆုိေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနၾကတယ္ေပါ့။အခု ေျပာင္းေရႊ႔တဲ့ေနရာ ၿခံေတြ မရွိေတာ့ ဘာမွ လုပ္ကုိင္လုိ႔မွ မရဘူး။ သူတို႔ကုိ ေပးတဲ့အိမ္ကလည္း ျဖစ္သလုိ ေဆာက္ထားေပးထားတယ္။ မိုးရာသီတုန္းက ဆုိရင္ ဖ်ားနာတာေတြ ရွိတယ္။ တန္ဖရဲ ရြာသားေတြလည္း ေက်ာင္းေတြ၊ ေဆး႐ံုေတြ ရြာသစ္ဘက္ ေျပာင္းလုိက္ေတာ့
တခ်ဳိ႕ မေျပာင္းေသးတဲ့ လူေတြက အႀကိဳအပုိ႔ အရမ္းအခက္အခဲေတြ ရွိတယ္။ လူထုေတြ ခက္ခဲေအာင္လုပ္ေနတာ
ဘဲ။ အခု ဧရာဝတီျမစ္အေရွ႕ဘဲမွာလည္း လမ္းေဆာက္လုပ္ေရး ေနရာေတြထဲ က်ေရာက္တဲ့ေနရာထဲ ေရာက္တဲ့ ၿခံေတြကုိလည္း အကုန္သိမ္းတာဘဲ။ သူတုိ႔ လုပ္ခ်င္သလုိ လုပ္ေနတာ။ ပုိက္ဆံေပးမယ္ဆုိရင္ နည္းနည္းပါးပါးပဲ
ေပးတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔ထုတ္ ႏုိင္ငံပုိင္သတင္းစာမွာ လွ်ပ္စစ္ဝန္ထမ္းတဦးရဲ႕ ေဆာင္းပါးထဲမွာ ဒီျမစ္ဆံုေရကာတာ စိမံကိန္းေၾကာင့္အလုပ္သမား ၂၆ဝဝ ေက်ာ္ အလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရေနၿပီလုိ႔ ေျပာဆုိထားတာရွိတယ္။ အဲဒီအထဲမွာဒီေဒသခံ ျပည္သူလူထုေရာ အလုပ္အကုိင္ ရေနၿပီလုိ႔
ျမင္လား။

“တခ်ဳိ႕ကေတာ့ အလုပ္အကုိင္ေတြ ရတဲ့ပံုစံရွိတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ေရကာတာ တည္ေဆာက္တဲ့
ျပင္ဆင္မႈမွာ အလုပ္အမ်ားႀကီး လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ေႏြရာသီတုန္းကဆုိရင္ မနက္မွာ အလုပ္ဆုိင္းတခု၊ ညေနပုိင္းမွာ အလုပ္ဆုိင္း တခု ၂၄ နာရီ လုပ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုပ္သမား ေထာင္ခ်ီၿပီး
ေတာ့ လုပ္ေနတယ္။ ဒီအလုပ္သမားေတြကုိ ေအးရွားေဝါလ္က ႀကီးၾကပ္ၿပီးေတာ့ လုပ္ေနတဲ့ ပံုစံမ်ဳိး ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္လုပ္တဲ့ လူေတြက ေအာက္ပုိင္းကေန အလုပ္သမားေတြ ရွိတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္က အလုပ္သမားေတြ ရွိတယ္။
ေဒသခံေတြက အလုပ္အကုိင္ ဒီေလာက္ထိမရၾကပါဘူး။”

ေကအုိင္အုိက ဒီျမစ္ဆံုေရကာတာ စီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းဖုိ႔တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကေန နယ္စပ္ ကန္ပုိင္တီလမ္း၊ လုိင္ဇာ လမ္းဘက္က ဝင္လာတဲ့ စက္ပစၥည္းေတြ တင္သြင္းမႈကုိတားဆီးတာေတြ လုပ္တယ္လုိ႔ ၾကားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ေရာ ဘယ္လုိသေဘာရလဲ။

“အခု ကန္ပုိင္တီလမ္းကေန သံနဲ႔ ဘိလပ္ေျမေတြကုိ သယ္ယူေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒါကုိ မၾကာေသးခင္က
ေကအုိင္အုိက ဒီလမ္းကို ပိတ္လုိက္တယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုေတာ့ပိတ္ေနတယ္။ ကားအသြားအလာ
ေတာ့ ကားႀကီးေတြ မျဖတ္သေလာက္ ျဖစ္သြားၿပီ။ တျခားကားလမ္းဆုိရင္ေတာ့ ဗန္ေမာ္လမ္း၊ လုိင္ဇာလမ္းေတြ
လည္း ပိတ္ထားတယ္။ ေနာက္တေၾကာင္း ရွိႏုိင္တာက ေရႊလီ၊ မူဆယ္၊ မႏၲေလးလမ္း ဘက္ကေန ကားနဲ႔ ရထားနဲ႔ တင္ဖုိ႔ဘဲ ရွိေတာ့တယ္။ အဲဒီဘက္ကေနေတာ့ သူတုိ႔ ဆက္လုပ္မယ္ ဆုိရင္ ဒီလမ္းပဲ ရွိေတာ့တယ္။”

KDNG က အရင္ ျမစ္ဆံု စကတည္းကေန ကန္႔ကြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခု ပညာရွင္ေတြ၊ အႏုပညာ သမားေတြ၊ စာေပသမားေတြ အမ်ားအျပား ကန္႔ကြက္ေနၾကၿပီဆုိေတာ့သူတုိ႔ေတြ ခုလုိ ကန္႔ကြက္မႈေတြ လုပ္လာတဲ့အေပၚမွာ ဘယ္လုိ ျမင္လဲ။

“အမ်ားႀကီးအားရ ဝမ္းသာျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႔နဲ႔အတူ လက္တြဲၿပီးေတာ့မွ ေဆာင္ရြက္သြားမယ္။ ႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔လည္း လက္တြဲၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္သြားမယ္။ Burma  River network အဖြဲ႔ေတြနဲ႔လည္း လက္တြဲဆန္႔က်င္သြားမယ္။ ျပည္တြင္းမွာလည္း ဧရာဝတီ တေလွ်ာက္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြနဲ႔ အတူတကြ ဆန္႔က်င္သြားမယ္။ ပထမဆံုးအေနနဲ႔ အစုိးရကုိ ဆက္တိုက္ေတာင္းဆုိမယ္။ ဒါမရဘူးဆုိရင္ မျဖစ္ျဖစ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ကန္႔ကြက္သြားမယ္။ ရပ္တန္႔ေအာင္ က်ေနာ္တို လုပ္သြားမွာပါ။ ဧရာဝတီျမစ္ေအာက္ဘက္မွာရွိတဲ့ ျပည္သူလူထု ဘက္က ဒါကို ဆက္လက္ ဆန္႔က်င္သြားဖုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ရပ္တန္႔ဖုိ႔ ကိုယ့္အျမင္ေတြကုိထုတ္ေဖာ္ၿပီးေတာ့ ဆႏၵျပဖုိ႔ေတာ့ တဆင့္ၿပီး တဆင့္လုပ္သြားမွာပါ။”

လက္ရွိ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္ေဒသေတြမွာ ဘယ္လို အခက္အခဲေတြ ရွိေနတယ္ လို႔ ေလ့လာမိလဲ။

“က်ေနာ္တုိ႔ သံုးသပ္ ေလ့လာသေလာက္ ဆုိရင္ ရာသီဥတု ခါတုိင္းထက္ ဆုိးဝါးလာတယ္။ ဒီေႏြရာသီမွာ ဆုိရင္
ေအာက္ဘက္ မႏၲေလးထက္ေတာင္ ပုိလာတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ အပူခ်ိန္ပူမ်ားလာတယ္။ ဧရာဝတီ အထက္ပုိင္းမွာ ေရႊက်င္တာ၊ သစ္ခုတ္တာေတြေၾကာင့္ ေရေတြက ေနာက္က်ိေနတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္ အလုပ္သမားေတြ ကလည္း သူတုိ႔ရဲ႕ မစင္ေတြကုိ ဧရာဝတီျမစ္မွာ ပဲစုပံု စြန္႔ပစ္တဲ့ဟာေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ ဧရာဝတီ
ျမစ္ကုိ မသံုးခ်င္ၾကေတာ့ဘူး။ ေရႊေတြက်င္ေတာ့ သဲေတာင္ေတြ ထြန္းတာမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ေနရတယ္။ ေရစီးေရလာ ကလည္း ခါတုိင္းလုိ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။”

ဒီလုိကန္႔ကြက္ေနတာတ့ဲၾကားကေန အမွတ္ ၁ လွ်ပ္စစ္ဝန္ၾကီးဦးေဇာ္မင္းက မျဖစ္မေန ဆက္လုပ္ဆုိတာ မ်ဳိး ေျပာေနတယ္။ ဒီအေပၚ ဘယ္လုိ ျမင္လဲ။

“က်ေနာ္တုိ႔လည္း ၾကားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဘက္ကလည္း မျဖစ္ေအာင္ကာကြယ္သြားမယ္။ ဆန္႔က်င္သြားမယ္။
ဒါက က်ေနာ္တို႔ တာဝန္ျဖစ္တယ္။ ဗမာျပည္သူလူထုနဲ႔ အတူတကြလက္တြဲၿပီးေတာ့ ဆန္႔က်င္သြားမွာပါ။”

ျမစ္ဆံုေရကာတာ ဆက္လက္ ေဆာက္လုပ္သင့္၊ မသင့္ကုိအခုက်င္းပေနတဲ့ လြတ္ေတာ္မွာ မဲခြဲ ဆံုးျဖတ္ ၾကမယ္ဆုိတဲ့ အေပၚမွာေရာ ဘယ္လုိ ျမင္လဲ။ 

“ႏွစ္မ်ဳးိျဖစ္လာႏုိင္မယ္လုိ႔ သံုးသပ္တယ္။ တခုကေတာ့ တကယ္ပဲ သူတုိ႔လက္ရွိအစုိးရထဲမွာ လုပ္ခ်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္နဲ႔ မလုပ္ခ်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိသလားလုိ႔ ႏွစ္မ်ဳိးစဥ္းစားဖုိ႔ လုိလာၿပီ။ ေနာက္တခုက တကယ္ဘဲ လြတ္ေတာ္ကေန တကယ္ဘဲ ဒီဟာကုိ ဆက္လုပ္သြားဖို႔အသိအမွတ္ျပဳသြားေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ လုပ္သြားဖုိ႔ ျပင္ဆင္တာလား ဒီဟာ
ကုိ၊ လြတ္ေတာ္ထဲမွာတင္ျပမယ္ဆုိတာက လြတ္ေတာ္မွာက အစုိးရအမတ္ေတြက မ်ားေနတယ္။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဒီဟာကုိ ေထာက္ခံၿပီးေတာ့လုပ္သြားမယ္ဆုိရင္ တရားဝင္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးသလုိ ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါကုိ စုိးရိမ္
တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္မ်ဳိးစဥ္းစားဖုိ႔ ရွိေနတယ္။ တဘက္ကေတာ့ တကယ္ဘဲ လူထုအသံကုိ နားေထာင္မလား။ တကယ္တမ္းလုပ္ပုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေပးသလုိ ျဖစ္သြားမလားဆုိ တာမ်ဳိးရွိတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္တကယ္လုိ႔မ်ား လုပ္ပုိင္ခြင့္ရွိတယ္ဆုိၿပီး ဆံုးျဖတ္ၿပီးေတာ့ လုပ္တယ္ထားပါစို႔ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ မရ,ရတဲ့နည္းနဲ႔ ကန္႔ကြက္
သြားမွာပါ။”

ျပည္တြင္းျပည္ပမွာ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းကုိ ဘယ္လုိပံုစံေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္လႈပ္ရွားမႈေတြ တုိးျမႇင့္လုပ္ေဆာင္ သင့္တယ္လုိ႔ အႀကံျပဳခ်င္ေသးလဲ။

“အဓိကေတာ ့ႏုိင္ငံတကာမွာ ရွိတဲ့ ျမန္မာျပည္သူထူထုေတြက သက္ဆုိင္ရာတ႐ုတ္အစုိးရကုိ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ဖုိ႔
တာ့ လုိလိမ့္မယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ရွိတဲ့ လူထုေတြအားလံုး ဒါကုိ ဆက္လက္ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္သြားဖုိ႔ လုိပါတယ္။
ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္မႈကုိျပည္သူအားလံုး တညီတၫြတ္တည္း ကန္႔ကြက္ ဆန္႔က်င္သြားဖို႔ လုိပါတယ္
လုိ႔ အၾကံျပဳပါတယ္။